Rituelen met de hond

Nel ervaart onrust in haar leven. Er is altijd drukte om haar heen en zij voelt privé en op haar werk veel tijdsdruk. Zij heeft behoefte aan rust en ontspanning. Met haar hond Timo komt ze voor een coachingsgesprek om te onderzoeken wat ze zelf kan doen om meer rust te vinden.

Ritueel 1
Timo komt als eerste het kantoor binnen en loopt al snuffelend rond. Als Nel zit en begint te praten, loopt Timo naar Nel en haalt haar over om hem aandacht te geven door met zijn poot aan haar been te krabbelen. Nel geeft hem aandacht en vraagt hem vervolgens te gaan liggen. Timo gaat lekker liggen, even. Na korte tijd staat hij op en herhaalt het patroon zich. Nel zucht en geeft toe dat het altijd zo gaat als ze ergens naartoe gaat met Timo. Ze vindt het storend dat hij niet gewoon gaat liggen, zodat zij haar aandacht bij een gesprek kan houden.

Ritueel 2
De coach stelt voor om op pad te gaan en met de auto naar het bos te rijden. Nel staat op, trekt haar jas aan en pakt de riem van Timo. Timo begint te springen en te blaffen en Nel lijnt hem snel aan. Opgewonden en trekkend aan de riem loopt Timo naar buiten en Nel volgt in hoog tempo. Nel doet vlug de auto open en laat haar hond meteen in de auto springen.

Ritueel 3
De coach rijdt mee in Nels auto. Op het moment dat de auto stopt en de motor uitgezet wordt, begint Timo te blaffen. Nel stapt snel uit en laat Timo meteen uit de auto springen. Met veel energie rent Timo het bos in terwijl Nel hem nauwelijks bij kan houden.

Het gesprek

In het bos zoeken we een rustig plekje om de situatie te bespreken. Nel zucht en geeft aan dat het met Timo eigenlijk altijd zo gaat. Als zij bij mensen op bezoek is met Timo, vraagt hij al haar aandacht en is zij steeds met hem bezig om duidelijk te maken dat hij rustig moet wachten.
Als ze samen gaan wandelen, begint Timo te blaffen en te springen terwijl ze haar jas aantrekt en de riem pakt. Hij weet niet hoe snel hij naar buiten moet ‘vliegen’ terwijl hij Nel met zich meesleurt.
Ook als Nel hem meeneemt met de auto en ze de motor uit zet, dan begint Timo te blaffen en laat ze hem direct uit de auto springen, waarna hij onstuimig het bos in rent.

Bewustwording van rituelen

De coach legt uit dat de bovenstaande situaties haast tot rituelen zijn geworden en vraagt Nel hoe het komt dat deze patronen zo ontstaan zijn en hoe deze voelen voor haar.
Nel geeft aan dat zij bij al deze gedragingen van Timo het gevoel heeft dat zij iets moet doen als antwoord op wat hij doet. Zij wil dat hij kalm blijft en vanuit haar onrustige gevoel wil zij het gedrag van Timo zo snel mogelijk stoppen. Het gevolg is dat haar reactie nog meer onrust geeft. De rituelen zijn routines geworden die haar steeds meer stress en last bezorgen. Haar eigen gedrag herkent zij tevens ten aanzien van mensen die iets van haar willen en haar aandacht vragen. 

Het karakter van rituelen

Al lopende praten ze over dagelijkse gewoontes en hoe we daar vaak ook gemak van hebben. Denk maar aan een blokje om voor het slapen gaan dat een vaste gewoonte kan zijn. Als je gaat denken dat je zonder dat blokje om niet goed zal kunnen slapen, dan wordt het een geritualiseerde gewoonte.

Rituelen zijn uitingen van mens of dier, die in bepaalde omstandigheden herhaald worden. Een ritueel wordt gekenmerkt door een herkenbaar patroon. Rituelen lijken hiermee op vaste gewoontes. Ze hebben het echter in zich dat men meent er niet meer buiten te kunnen.
Rituelen zijn heel belangrijk. Het vertrouwde karakter van het ritueel is van belang. Zowel voor een individuele persoon, die zich erdoor op zijn/haar gemak voelt, als voor een samenleving, waarbinnen de (gedeelde) rituelen een bindmiddel tussen de personen zijn. Of zoals in dit artikel tussen mens en hond.

Lastige rituelen veranderen

De coach staat samen met Nel stil bij de rituelen die zij met Timo heeft en hoe het eventueel anders kan.

Ritueel 1
Bij ritueel 1 geeft Nel aan dat zij herkent dat zij door Timo de aandacht waar hij om vraagt te blijven geven, maar met hem bezig blijft. Ze realiseert zich nu dat dat niet het gewenste effect heeft.
Als ze het ritueel wil veranderen zal ze het patroon van aandacht vragen en aandacht geven moeten doorbreken.
Nel neemt zich voor dat zij geen aandacht meer geeft aan Timo als zij met een ander in gesprek is. Om dit nieuwe ritueel stap voor stap tot een gewoonte te laten worden, geeft Nel Timo voortaan een lekkere kluif als ze haar aandacht op een gesprek wil richten. Als de kluif op is en Timo komt aandacht halen, negeert Nel hem volledig. Vervolgens gaat Timo, voldaan van het kluiven, rustig liggen slapen.

Ritueel 2
Bij ritueel 2 stelt Nel vast dat zij het heel vervelend vindt dat Timo zo druk en opgewonden doet als ze met hem naar buiten wil. Ze begrijpt het ook wel; ze gaan samen iets leuks doen en Timo wordt daar gewoon heel blij van.
Zelf wordt ze niet heel blij van de manier waarop ze samen de deur uit gaan. Het geeft haar het gevoel dat ze geen ruimte heeft om haar eigen tempo te bepalen.
Als Nel dit ritueel wil veranderen zal ze zelf meer rust moeten gaan creëren. Ze zal zich niet langer laten leiden door de onstuimige Timo, maar hem gaan meenemen in een ritueel van ontspanning, rust en geduld.
Om dit nieuwe ritueel een gewoonte te laten worden, wacht Nel tijdens iedere handeling bij het naar buiten gaan tot Timo rustig is. Nel trekt haar jas aan zonder iets te zeggen en zonder drukke bewegingen te maken en ze wacht tot Timo rustig is. Dan zet zij de volgende stap. Ze doet Timo de riem om. Als Timo begint te springen, draait Nel zich van hem af en wacht rustig af. Op het moment dat Timo weer rustig is, lijnt ze Timo aan. Als Timo trekkend naar de deur wil open, blijft Nel staan. Ze kijkt Timo niet aan en ademt rustig en ontspannen diep in en uit. Als Timo rustig is, loopt ze met hem de deur uit. Iedere vorm van opwinding en onrust beantwoordt Nel met kalme bewegingen en wachten tot er bij Timo ook weer rust ontstaat. Dit vraagt veel geduld van Nel. Het zal haar helpen om zelf rustig en ontspannen te blijven. Na verloop van tijd zal zij het gevoel krijgen dat zij degene is die de leiding heeft.

Ritueel 3
Bij ritueel 3 werkt het voor Nel eigenlijk hetzelfde als bij ritueel 2. Zodra de auto stopt en Timo begint te blaffen, wacht ze tot hij kalm is voordat ze de volgende stap zet in het ritueel. Ze laat Timo niet meer zomaar de auto uitspringen, maar lijnt hem aan en vraagt hem pas om uit de auto te komen als hij kalm is. Dan loopt zij met hem aan de lijn het bos in. Op een losloopplek blijft ze staan en wacht tot Timo rustig gaat zitten. Dan geeft ze hem de vrijheid door hem af te lijnen. Dit alles doet Nel met kalme, ontspannen bewegingen.
Nel zal er snel achter komen dat zij de tijd moet nemen om de oude rituelen te veranderen door de nieuwe. Als ze onder tijdsdruk staat, lukt het haar niet goed om zelf rustig en ontspannen te blijven. Door de tijd te nemen en te blijven oefenen met Timo veranderen ze alle drie de rituelen.